Hoe zorg je goed voor je lichaam?

Je lichaam, gedachten en gevoelens zijn met elkaar verbonden. Als je goed voor je lichaam zorgt, voel je je vaak ook beter. Regelmatig bewegen kan je blijer maken, stress verminderen en meer zelfvertrouwen geven. En het werkt ook andersom: als je je goed voelt, heb je meer zin om goed voor je lichaam te zorgen. Voel je je juist niet goed, dan kan dat lichamelijke klachten geven. Of ervoor zorgen dat je minder energie hebt om goed voor jezelf te zorgen. En dat kan bijdragen aan een nog minder goed gevoel.

Als je beweegt, maakt je lichaam stoffen aan die je blijer maken, zoals endorfine en serotonine. Beweging helpt je om beter om te gaan met stress en angst, je aandacht ergens bij te houden, lekkerder te slapen en meer zelfvertrouwen te krijgen.

Gezonde voeding geeft je lichaam en je hersenen de energie die ze nodig hebben om goed te functioneren. Gezond eten kan je een positief gevoel geven, waar ongezonde voeding je juist moe en somber kan maken.

Dat is heel normaal, zeker als je het druk hebt, gestrest bent of moe bent. Juist als je weinig energie hebt, grijp je sneller naar ongezond eten en is de drempel om te bewegen groot. Misschien vind je het lastig, omdat je niet weet hoe of waar je moet beginnen. Wat het ook is, wees niet te hard voor jezelf als het niet lukt.

Als je al langer stilzit en ongezond eet, is het extra moeilijk om te veranderen. Daarom is het belangrijk om in actie te komen, maar het hoeft niet meteen perfect. Sterker nog: zet liever één klein stapje en houd dat een tijdje vol. Je zal zien hoeveel verschil zoiets kleins al kan maken.

Doe ongeveer 150 minuten per week aan matig intensieve inspanning en twee keer per week spier- en botversterkende activiteiten: fietsen naar school of werk, de trap pakken, zware boodschappen tillen, yoga, voetballen en dansen als je uitgaat… Alles telt mee. Kies iets wat bij jou past en wat je leuk vindt. Dat maakt het makkelijker om vol te houden. Zeker weten dat je genoeg beweegt? Met een smartwatch of app kan je jouw beweging bijhouden.

Gezond eten bestaat uit groente, fruit, volkorenproducten, eiwitten (bijvoorbeeld uit noten, bonen, vlees, zuivel en eieren) en gezonde vetten. Tip: maak het zo makkelijk mogelijk voor jezelf om het goed te doen. Bijvoorbeeld door een weekmenu te plannen en vooruit te koken. Of door gezonde snacks in huis te halen.

Wil je weten wat gezonde keuzes zijn? Bekijk de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum.

Nee, perfect gezond leven bestaat niet. Gezond leven doe je voor jezelf, het gaat erom dat jij je er goed bij voelt. Je mag best af en toe genieten van iets lekkers of wat minder bewegen. Gezond leven gaat over wat je op de lange termijn doet, niet over één dag of één keuze. Als jij een balans vindt die voor jou werkt, dan doe je het goed.

Gezond eten en sporten zijn meestal goed voor je. Je kan je er fitter en sterker door voelen. Maar het wordt lastig als je hierin doorslaat. Als je bijvoorbeeld extreem veel sport, te weinig eet of constant met eten bezig bent, kan je lichamelijke en geestelijke klachten krijgen. Zoals vermoeidheid, (lichamelijke) uitputting, blessures, aandachtsproblemen, somberheid of zelfs een eetstoornis.  

Om te voorkomen dat je doorslaat in gezond eten en/of sporten, is het belangrijk dat je een goede balans houdt. Een goede balans betekent dat je gezonde keuzes maakt en regelmatig sport, maar óók kunt blijven genieten. Bijvoorbeeld van af en toe een ijsje of wat chips, naar een feestje gaan, of even niet sporten.

Ook helpt het om soms stil te staan bij de redenen waarom je sport of op je voeding let. Vind je het leuk en voel je je er goed bij? Of ben je bang om aan te komen, niet gespierd genoeg te zijn of om controle te verliezen? Komt het misschien doordat je onzeker bent? Of is er iets gebeurd, zoals een opmerking over je lichaam of een periode waarin je je rot voelde? 

Heb je zorgen over je gewicht, je sportgedrag of hoe je eruitziet en ben je op zoek naar hulp? Dan kan je terecht bij 99gram.nl .

Misschien herken je je in één of meer van deze signalen: 

• Je merkt dat je gedachten steeds vaker gaan over eten, sporten of je lichaam. 

• Je vindt het moeilijk om balans te houden: je voelt je schuldig als je een keer niet sport of als je iets ongezonds eet. Of je vindt het lastig als je niet precies weet wat je eet. Misschien ga je zelfs liever niet meer naar een feestje of uit eten.  

• Je bedenkt regels voor jezelf. Bijvoorbeeld: “Als ik chips eet, dan moet ik een rondje wandelen of extra sporten.” “Als ik vanavond uit eten ga, dan sla ik morgen mijn ontbijt over.” Of: “Als ik vandaag niet ga sporten, dan moet ik morgen extra lang sporten.” 

• Je hebt een laag zelfbeeld: je bent niet blij met jezelf.  

• Je wordt steeds strenger voor jezelf en bent nooit tevreden.  

• Je eet te weinig, telt alle calorieën die je binnenkrijgt, sport extreem veel en/of bent obsessief bezig met je lichaam of gewicht.

• Je wordt onrustig, angstig of raakt in paniek als je niet kan sporten, niet gezond kan eten of geen controle hebt over wat je eet.  

• Je krijgt signalen uit je omgeving. Bijvoorbeeld dat mensen je minder vaak zien, merken dat je bent veranderd of zich zorgen maken.

Wanneer is het goed om er aandacht aan te geven?

Als je merkt dat dit soort gedachten of gewoontes langer dan twee weken blijven hangen en invloed hebben op je dagelijkse leven. Je hebt bijvoorbeeld minder energie op school of werk. Ook kan je moeite hebben met concentreren of slapen.  

Maak je je zorgen over jezelf, of twijfel je of je hulp nodig hebt?

Praat er dan over met iemand die je vertrouwt, zoals een vriend, ouder of docent. Erover praten kan spannend zijn. Zeker als je zelf nog niet goed weet wat er aan de hand is. Maar weet: je hoeft ook niet alles tegelijk te zeggen. Begin klein. Je kan bijvoorbeeld zeggen dat je merkt dat je veel bezig bent met eten of sporten, of dat je er last van hebt in je hoofd. 

Herken je jezelf in de signalen hierboven? Heb je zorgen over je gewicht, je sportgedrag of hoe je er uit ziet, en ben je op zoek naar hulp? Ga dan naar 99gram.nl . Heb je een eetstoornis? Ga dan naar Proud2Bme .  

Maak jij je zorgen over iemand die doorslaat in heel gezond gedrag, of juist helemaal niet goed voor zichzelf zorgt? Praat er rustig over, zonder oordeel. Laat merken dat je er bent en luister. Je kan het gesprek beginnen met iets eenvoudigs als: “Het valt me op dat je vaak maaltijden overslaat/veel sport/veel met je lichaam bezig bent/bijna nooit beweegt/ongezond eet. Ik maak me daar een beetje zorgen over. Gaat het goed met je?”.  

Blijf je met zorgen zitten? Neem dan contact op met de MIND Hulplijn voor advies over hoe je hier het beste mee om kan gaan. Heeft iemand een eetstoornis? Kijk dan op First EET kit voor tips en informatie hoe je iemand kan steunen.